Chủ doanh nghiệp...Sáng lập viên trên tàu lượn siêu tốc.

Mùa đông năm ngoái tuyết nhiều hơn thường lệ làm đình trệ việc thi công xây dựng trung tâm thương mại ở Minesota, dẫn đến các cửa hàng không sẵn sàng theo hợp đồng, dẫn đến thiệt hại doanh số của các cửa hàng, dẫn đến phải đền bù cho những khách hàng thuê mướn đã ký họp đồng. Công ty bị phạt đền bù cho Dollar Tree 150,000 ngàn đô vì hoàn công trễ hơn ba tháng.

Tiệm giặt ủi bị cháy vì máy chạy quá công suất và cháy lan sang cửa hàng spa kế bên…

Nhà hàng bị phá sản vì họ không thu hút được khách hàng như mong muốn. Họ quỵt tiền thuê mặt bằng trong 6 tháng qua. Công ty chưa thu được đồng tiền thuê nào mà còn bị lỗ vì đã đầu tư build-out nhà bếp cho khách hàng.

Câu chuyện thực tế đời sống của một chủ doanh nghiệp… của vợ chồng tôi là thế… còn rất dài, và viết hoài không hết… Bạn là đồng sáng lập một startup? Bạn là chủ doanh nghiệp vừa, nhỏ, siêu mini? Nếu bạn say yes. Xin chào bạn bước lên tàu lượn siêu tốc!

Ngày nay khởi nghiệp làm chủ trở thành một trào lưu rất “sexy” vì chúng ta được tạo động lực và truyền cảm hứng qua hình ảnh của các Shark, Elon Musk hay Peter Thiel.

Thực tế thì thế nào?

Thực tế thì đời sống làm việc của một người chủ hay một sáng lập viên không hào nhoáng như chúng ta xem trên tivi hoặc các show truyền hình. Thực tế thì những người chủ hay sáng lập viên này sống trong một thế giới nhiều tầng cảm xúc, Lên xuống thằng trầm như một cái tàu lượn siêu tốc.

Cả hai vợ chồng tôi đều là những người tự làm chủ vài doanh nghiệp của mình. Và dù đã trong ngành nghề của mình khá lâu, nhưng chúng tôi vẫn không là ngoại lệ của cái lòng vòng cảm xúc tàu lượn siêu tốc này.

Có khi thật hào hứng, có khi thật thất chí, có khi nhiều động lực, có khi chỉ muốn thốt lên “What the heck am I doing?” (Mình đang làm cái….điều rồ dại gì đây?)

Vì chịu nhiều áp lực, trách nhiệm và hoàn toàn phải quyết định rất nhiều việc nên một người làm chủ hay sáng lập viên có nguy cơ bị kiệt sức rất cao.

Sau giờ làm việc thì đa phần mọi người sẽ không nghĩ đến nó nữa, nhưng một người chủ vẫn tiếp tục ăn ngủ và nghĩ về doanh nghiệp của mình. Vì chúng ta làm chủ số phận của mình, chúng ta xây dựng doanh nghiệp của mình, chúng ta tập trung toàn tâm toàn trí để doanh nghiệp mình thành công. Số phận– hạnh phúc –tài sản của chúng ta nằm ngay tại doanh nghiệp này. Và vì thế sẽ rất dễ dàng dẫn đến những triệu chứng kiệt sức, cộng vào sự thất vọng hay trầm cảm khi nỗ lực của mình không được đền bù xứng đáng; khi áp lực của những người chung quanh đặt vào mình; khi lòng thì lo mà ngoài mặt phải luôn tươi cười rạng rỡ để đừng bị ai nói là mình ngu mình thất bại; khi Facebook người ta đầy những chiến tích mà mình thì trống không…

Nếu bạn cảm thấy một số điều sau đây: 

Bạn sợ những ngày thứ hai đầu tuần

Bạn cảm thấy luôn mệt mỏi

Bạn cảm thấy không còn tập trung rất nhiều

Cảm thấy khó ngủ hay mất ngủ

Cảm thấy dễ nóng giận vì những chuyện nhỏ linh tinh

Cảm thấy bị bức chế, thất vọng

Cảm thấy bị choáng và căng thẳng

Cảm thấy không còn suy nghĩ hãy sáng tạo gì được nhiều

Cảm thấy lo âu thường xuyên về doanh nghiệp của mình

Chúng ta rơi vào trạng thái này khi bị làm quá nhiều, suy nghĩ quá nhiều, khi bị thất bại vì quá nhiều thử thách. Hoặc có khi bị chán thiếu động cơ vì thiếu thử thách.

Theo Jade Barclay, một bác sĩ tâm lý chuyên nghiên cứu về sự kiệt sức của chủ doanh nghiệp, ÁP LỰC, CÔ ĐƠN & LÀM VIỆC QUÁ SỨC là ba thủ phạm làm cho chủ doanh nghiệp bị đuối. Và khi đuối thì ngọn lửa làm chủ doanh nghiệp/ khởi nghiệp sẽ bị dập tắt. Vì thế chúng ta phải luôn tìm cách nhóm lại ngọn lửa đó bằng nhiều cách:

1. Tạo quy trình, chia sẻ bớt quyết định, giao việc trao quyền

Suy nghĩ, phân tích, quyết định, quyết định và quyết định làm cạn kiệt hết “bình xăng” ở phần não trước trán ( pre-frontal cortex). Từ khi hiểu biết về não,tôi đã học cách đơn giản hóa sự chọn lựa, tiết kiệm “xăng” bằng cách tạo quy trình từ trong cách ăn mặc, cách viết content, cách xây dựng video. Tôi phát triển, đào tạo và trao quyền cho nhân viên, chia bớt việc cho nhà thầu thứ ba, khoán sản phẩm và dịch vụ không phải core cốt lõi của mình để não tôi đỡ phải luôn quyết định. Tạo luôn quy trình khi tiếp xúc khách hàng, bán hàng, khung giá. Tôi luôn học cách vô cùng tiết kiệm và dùng “bình xăng” này hiệu quả. Khi đi ăn chung, tôi nhường người khác quyết định ăn món gì. Tôi tránh bàn cải những thứ linh tinh giá trị thấp. Tôi dùng “bình xăng” này cho những việc quan trọng và mang lại giá trị cao.

2. Liên lục nối kết 

Chủ nhỏ hay chủ lớn đều có sự cô đơn riêng của mình. Ngày nay, các bạn làm việc trên mạng, làm việc từ nhà, làm free-lancer… thì cảm giác cô đơn càng cao hơn vì chúng ta không được ngồi chung văn phòng, được chia sẻ, được bắt tay, được vỗ vai nhau khi thành công, được cười chung khi vui, được cảm thông nhau khi thất bại. Sự tiếp xúc thật sự giữa con người với con người càng ít thì sự cô đơn và trầm cảm càng có cơ hội lấn át. Vì thế, chúng ta nên luôn tìm mọi cơ hội đi hội họp, gặp gỡ, huấn luyện, hội thảo, thiện nguyện… để được tiếp xúc với con người thật sự.

Có lần tôi cũng bắt đầu chán, mệt và không còn lửa với nghề diễn giả của mình vì đã làm khá lâu. Nhưng sau khi đi họp định kỳ hàng tháng với các đồng nghiệp của Hiệp hội Diễn giả Hoa kỳ thì ngay lập tức tôi lấy lại được năng lượng, ý tưởng và động lực mới từ đồng đội, từ đối tác từ hệ thống của mình.

3. Tạo niềm vui thường xuyên

Đừng nên chờ đến khi đạt điều này, điều nọ thì mới tự thưởng mình. Hãy tìm những niềm vui những tiếng cười nho nhỏ trong những công việc hàng ngày. Tiếng cười giúp đưa một lượng oxy khá đáng kể lên não, giúp chúng ta suy nghĩ tốt hơn, học và làm việc hiệu quả hơn.

4. Nạp pin năng lượng thường xuyên

Pomodoro Technique như tôi đã chia sẻ với các bạn ở các bài viết trước và video trước. Đây là một cách để não nạp lại năng lượng tuyệt vời, giúp bạn học, nhớ và quyết định rất sáng suốt và hiệu quả. Nói chung, khi bế tắc, tôi không cố ngồi đó mà gắng gượng để đưa ra một ý tưởng hay hướng giải quyết. Tôi sẽ ngưng và làm một việc mình thích thú, ăn một cá gì đó tôi đang thèm, xem một cái gì đó tôi muốn xem trong 5 phút … rồi tôi quay trở lại với công việc. Và tôi bắt đầu thói quen 5 phút nghĩ cho 20 phút làm việc/ học/làm những việc dùng pre-frontal cortex.

5. Tập thể dục hay các hình thức vận động

Tôi còn nhớ có lần hai vợ chồng “oải” quá vì một số tình huống không may xảy ra cho doanh nghiệp, chúng tôi đã nói với nhau: “ Bán sạch hết cho rồi, cho khỏe!” Nhưng sáng hôm sau, khi hai vợ chồng đi bộ và chạy khoảng 4,5 dặm thì lượng hóc môn endorphin trong não đã đẩy lùi ý nghĩ bi quan. Endorphin tạo động lực giúp chúng tôi tiếp tục cuộc chơi tàu lượn siêu tốc cho đến ngày hôm nay.

Tác giả Lan Bercu

36 Kế Trong Kinh Doanh Hiện Đại

NÓI SAO ĐỂ THÀNH CÔNG: Trau Dồi Tiếng Anh Trong kinh Doanh